Krytyk wewnętrzny to umowna nazwa i metafora zjawiska psychicznego polegającego na byciu krytyczną czy krytycznym wobec własnej osoby. Takiego nastawienia doświadczać można poprzez myśli (np. ocena, porównanie), emocje i uczucia (np. wstyd, przygnębienie) czy reakcje ciała (np. zesztywnienie, zamarcie). Oczywiście jedno nie wyklucza drugiego, możliwa jest mieszanka wszystkich czynników.

Krytyk wewnętrzny występuje przede wszystkim na progach tożsamościowych, czyli albo popycha i wymaga rozwoju i zmiany, albo do nich nie dopuszcza. Nierzadko osoba znajduje się pod działaniem obydwu krytyków a więc w pułapce, gdzie każde rozwiązanie jest niewłaściwe.

Przykładem niech będzie osoba introwertyczna, której krytyk ciągle dokopuje, że jest nijaka i zawsze w cieniu. Można myśleć, że to przekaz, zawierający zachętę do rozwoju i zmiany. Kiedy taki ktoś jednak odważy się opowiedzieć kawał na imprezie, natychmiast zaczyna być wewnętrznie ruganym lub ruganą w odmiennym stylu – to było do niczego, zupełnie nieśmieszne, nikogo to nie zainteresowało, nawet kawału nie umiesz opowiedzieć… Wspomniane powyżej: i tak źle i tak niedobrze..

Gdyby spróbować nazwać najczęstsze oznaki działalności krytyka wewnętrznego, prawdopodobnie byłby to: brak wiary w siebie, nadmierne wycofywanie się, pracocholizm, perfekcjonizm, niepewność, zagubienie, nadmierna potrzeb kontroli, poczucie braku sensu i wiele wiele innych.

Praca z krytykiem jest wielowymiarowa i indywidualna, za każdym razem potrzeba zrozumieć i znaleźć sposoby, które okażą się skuteczne w specyficznym układzie wewnętrznym osoby zmagającej się z krytykiem. Czymś bardzo ważnym jest wnoszenie i budowanie świadomości – krytyk schowany w cieniu rośnie w siłę, uświadomiony traci wpływy. Ciekawszym i jednym z bardziej skutecznych rozwiązań jest uruchomienie wewnętrznego Dobrego Rodzica, czyli swoistej przeciwagi dla nastawienia krytycznego. Jeszcze innym, typowo pop-owskim sposobem podejścia do zagadnienia jest wykorzystanie energii krytyka, a więc udrożnienie dojścia do ukrytych zasobów, którymi dysponuje ta postać.